Vikinški ostaci stari 1500 godina otkriveni nasilnim škotskim olujama

Arheolozi su posebno privučeni na groblje u Newark Bay na Orkney ostrvima jer vjerovatno drži ključ misterije oko odnosa drevnih Kelta(Picti) i Vikinga(Norsi) na ostrvima – o čemu se godinama raspravlja među učenjacima.

Niz oluja koje pogađaju Orkney ostrva na krajnjem sjeveru Škotske nedavno su otkopale fascinantno otkriće, a istovremeno su ga i dovele u opasnost.

Prema istraživačkom centru za arheologiju Orkney (ORCA), Keltski i Vikinški ostaci otkriveni su na drevnom groblju Newark Bay koje datira od prije skoro 1500 godina na najvećem od ostrva Orkney. Međutim, talasi generisani olujama sada „jedu“ niske litice u blizini lokacije.

„Uz konstantno loše vrijeme kakvo proživljavamo posljednjih nekoliko mjeseci, lokacija je pod stalnom prijetnjom od daljeg uništenja”, kaže Pete Higgins, stariji rukovodilac projekta ORCA.

Drevni ljudski ostaci koje su oluje otkrile biće sklonjeni na sigurno mjesto, kažu stručnjaci, dok lokalni volonteri pomažu osoblju i studentima u postavljanju vreća s pijeskom i gomilanju zemlje kako bi spriječili dalje poplave lokacije.

“Znamo da vreće s pijeskom nisu rješenje za zaštitu lokacije na duži rok, ali pružaju određenu zaštitu”, navodi se u izjavi.
Viši menadžer projekta ORCA dodao je: “Lokalni stanovnici i vlasnici zemljišta bili su prilično zabrinuti zbog onoga što preostaje od groblja koje je more erodiralo.”

Drevni tragovi

Groblje je smješteno u obalnom mjestu Newark Bay i poznato je arheolozima već neko vrijeme, a 250 kostura je uklonjeno sa mjesta zbog proučavanja prije nekih 50 godina. Pete Higgins, tek treba utvrditi koliko se groblje proteže daleko od plaže. Smatra se da su na tom mjestu pokopane stotine keltskih i vikinških tijela.

Groblje je bilo u upotrebi od najmanje 550 do 1450 nove ere, i pokriva dva glavna perioda naseljavanja Orkney ostrva.
U početku su ga naseljavali Kelti – konfederacija plemena koja su nekada dominirala sjevernom Škotskom. U kasnijem periodu to su preuzeli norveški Vikinzi, koji su u osmom vijeku započeli kolonizaciju Orkney-a.

Šezdesetih i sedamdesetih godina prošlog vijeka drevno groblje u zalivu Newark iskopao je britanski arheolog Don Brothwell, koji je sačuvao kosture za buduća proučavanja, koristeći metode poznate u to vrijeme. Međutim, Higgins ističe da, „arhiva nije baš onakva kakvu bismo imali danas“.

Stručnjaci se nadaju da će sačuvati drevne ostatke da ih mogu proučavati tokom naredne tri godine u istraživanju koje finansira HES.

Rješavanje misterije

Za drevne kosti koje su otkrivene na groblju tek treba utvrditi da li pripadaju Keltima ili Vikinzima. Misterija se nastavlja jer nisu pronađeni predmeti vezani za sahrane ili pogrebna odjeća.

Prema istoričarima, prvi norveški posjetioci Orkney ostrva su se tu naselili krajem osmog vijeka, koristeći Orkney ostrva kao bazu odakle su vodili svoje vikinške pohode. Na kraju su svim Orkney ostrvima dominirali Vikinzi, uzrokujući da je ovaj region Britanskih ostrva i dalje pod najvećim uticajem norveške kulture.

Međutim, odnos Kelta i Vikinga na Orkney ostrvima predmet je žestokih rasprava među stručnjacima.Učenjake zbunjuje to da li su Vikinzi silom preuzeli to područje, ili su se nastanili i pomiješali kroz brakove sa Keltima.Antičko groblje u zalivu Newark vjerovatno ima ključ ove zagonetke.

“Orkney ostrva su bila keltska, a onda su postala vikinška … Nije nam baš jasno kako se ta tranzicija dogodila, da li je to bila invazija ili su ljudi živjeli zajedno. Ovo je jedna od rijetkih prilika koje moramo da istražimo”, kaže stručnjak.

U budućim istraživanjima koja uključuju ostatke vršiće se testiranje genetskog materijala. Rezultati će vjerovatno otkriti da su neki ljudi koji trenutno žive na Orkney ostrvima potomci onih drevnih ljudi koji su živjeli na ostrvima prije više od 1.000 godina.
“Prilično smo sigurni da ćemo otkriti da su neki lokalni stanovnici povezani sa ljudima na groblju”, rekao je Higgins.