Poljska predlaže nuklearno širenje SAD

Zamjenik premijera Jaroslav Kačinjski kaže da bi stacioniranje američkog nuklearnog oružja u istočnoj Evropi „imalo smisla“.

Jaroslaw Kaczynski, zamjenik poljskog premijera, govorio je u prilog tome da se američko nuklearno oružje rasporedi u istočnoj Evropi, navodeći kao razlog rusku vojnu ofanzivu na Ukrajinu.

U intervjuu za njemačku novinsku agenciju Die Welt objavljenom u nedjelju, Kaczynski je rekao da „u osnovi ima smisla proširiti nuklearno prisustvo na istočni bok“, očigledno misleći na koncept NATO prema kojem se „koristi, odgovornosti i rizici nuklearnog odvraćanja dijele širom Alijanse.” Poljski zvaničnik je, međutim, primjetio da bi takva inicijativa trebalo da dođe iz SAD.

Povrh toga, Kaczynski je pozvao vojni blok da uspostavi novi komandni centar u Poljskoj, sličan onom u holandskom gradu Brunsumu, „odakle će se planirati i sprovoditi zajednička raspoređivanja NATO“. To bi, prema riječima poslanika, poslalo jasan signal Rusiji da je vojna alijansa sada prisutna u istočnoj Evropi i na komandnom nivou.

Pored usvajanja koncepta NATO, Varšava bi „pozdravila ako bi Amerikanci u budućnosti povećali svoje prisustvo u Evropi sa sadašnjih 100.000 vojnika na 150.000“, Kaczynski je u ovom slučaju naveo „rastuću agresivnost Rusije“ kao glavnu prijetnju. Poljski zvaničnik je nastavio sa objašnjavanjem brojeva, govoreći da „75.000 vojnika treba da bude stalno stacionirano na istočnom krilu, odnosno na granici sa Rusijom“. On je takođe rekao za Die Welt da bi Varšava željela da vidi 50.000 američkih vojnika samo u baltičkim državama i Poljskoj.

Pozivi Kaczynskog Washingtonu da pojača svoj vojni kontingent na evropskom kontinentu dolaze uprkos tome što je NATO već pristao da rasporedi dodatne borbene grupe u Bugarsku, Mađarsku, Rumuniju i Slovačku.

Dio intervjua potpredsjednika bio je posvećen kritikama Njemačke zbog njenog odbijanja da uvede embargo na rusku naftu, kao i mjeri podrške koju pruža Ukrajini. On je novinarima rekao da je „veoma nezadovoljan ponašanjem njemačke vlade“, dodajući da bi Berlin „mogao da isporuči više oružja“, kao i da „progovori u EU u korist embarga na naftu“. Kaczynski je takođe smatrao da se ruska nafta može relativno lako zamijeniti, priznajući istovremeno da je pronalaženje održive zamjene za moskovski prirodni gas daleko problematičnije.

„Ne možete kontinuirano podržavati veliku silu poput Rusije sa milijardama od prodaje energije“, insistirao je 72-godišnji zvaničnik, opisujući trenutno stanje stvari kao „neprihvatljivo sa političke i moralne tačke gledišta“. Prema riječima zamjenika poljskog premijera, „Njemačka bi konačno trebalo da zauzme nedvosmislen stav o tome“.

Kaczynski je optužio njemačku saveznu vladu da je godinama zatvarala oči na „ono što Rusija pod Putinom radi“. On je zaključio da je to „loše ispalo, kao što sada vidimo“, dodajući da uopšte nije „teško predvidjeti“ kuda situacija vodi.

Od početka ruske vojne kampanje protiv Ukrajine 24. februara, Evropska unija je udarila Moskvu ekonomskim sankcijama bez presedana, ciljajući na brojne vladine i privatne subjekte, pojedinačne poslovne ljude i čitave industrije. Ipak, Poljska, baltičke države i Ukrajina pozivaju Brisel da ide još dalje i potpuno odbaci ruske ugljovodonike, koji su trenutno izuzeti iz sankcija bloka. Međutim, Njemačka – najveća industrijska sila u Evropi – do sada se protivila potpunom ukidanju ruskog gasa zbog zabrinutosti da bi to moglo da izazove haos u njemačkoj ekonomiji, jer je 34 odsto gasa potrošeno u zemlji prošle godine došlo iz Rusije.

Berlin je jasno stavio do znanja da će se postepeno odmaknuti od ruske energije, tražeći alternativne izvore, dodajući, međutim, da se takva tranzicija ne može dogoditi preko noći.

Krajem marta, poljski premijer Mateusz Morawiecki je obećao da će prestati da uvozi ruski gas, naftu i ugalj do kraja godine, a Litvanija je takođe u subotu objavila da je prestala da kupuje ruski gas „od ovog mjeseca“.

U međuvremenu, ruski predsjednik Vladimir Putin potpisao je u četvrtak ukaz kojim se od zemalja koje su uvele sankcije Moskvi zahtijeva da ruski gas plaćaju u rubljama od 1. aprila. Portparol Kremlja Dmitrij Peskov upozorio je da bi neplaćanje na ovaj način značilo kraj isporuke gasa, koju Moskva neće dati „besplatno“, primijetio je on, napominjući i da zapadne sankcije Rusiji nisu ostavile drugu opciju osim da pređe na sopstvenu nacionalnu valutu, jer se dolari i euri mogu „oduzeti“.

Međutim, Francuska, Njemačka i nekoliko drugih evropskih zemalja jasno su stavile do znanja da neće ispoštovati zahtjeve Rusije, nazivajući to „ucjenom“ koja je u suprotnosti sa uslovima postojećih gasnih ugovora.