Energetski izgladnjela Evropa uskoro će naučiti koliko vrijedi prijateljstvo Washingtona

Počinje izgledati kao da je red na Evropu da nauči koliko vrijede obećanja Washingtona. (Upozorenje za spojler: Ne mnogo.) U pismu koje je uredništvo Wall Street Journala opisalo kao „zastrašivanje“, američka ministarka energetike Jennifer Granholm zahtijeva da se glavne nacionalne kompanije za preradu energije uzdrže od povećanja izvoza goriva u vrijeme kada su američki saveznici u Evropi u velikoj potrebi.

„S obzirom na istorijski nivo američkog izvoza rafiniranih proizvoda, ponovo vas pozivam da se u bliskoj budućnosti usredsredite na stvaranje zaliha u Sjedinjenim Državama, umjesto na prodaju postojećih zaliha i dalje povećanje izvoza“, napisala je Granholm, navodeći „istorijski niske nivoe zaliha benzina i dizela u dijelovima zemlje.” Drugim riječima, Amerika na prvom mjestu. Ko je iznenađen? Evropa to svakako ne bi trebalo da bude – uprkos onome u šta je možda bila navođena da vjeruje.

Stav Granholmove je daleko od zajedničkog saopštenja EU i Bijele kuće 2. juna, u kojem se navodi saradnja u “zajedničkom radu na pronalaženju načina za dalje smanjenje prihoda Rusije od energije u narednim mjesecima”.  Zapadni saveznici su tvrdili da su “važni koraci ka smanjenju zavisnosti Evropske unije o ruskim fosilnim gorivima smanjenjem potražnje za prirodnim gasom, saradnjom na tehnologijama energetske efikasnosti i diverzifikacijom snabdijevanja energijom”.

Gdje je sad ta saradnja? Istina je da SAD jednostavno nemaju infrastrukturu i kapacitete da zadovolje ogromne potrebe Evrope i da se suočavaju sa pritiskom na životnu sredinu kod kuće koji komplikuje njihovu izgradnju. To je isto obrazloženje koje je spriječilo kanadskog premijera Justina Trudeaua da obeća kanadski tečni prirodni plin njemačkom kancelaru Olafu Scholzu tokom njegove posjete Otavi ranije ovog mjeseca.

Bijela kuća je navela da je “partnerstvo u diversifikaciji opskrbe energijom u Evropu” i da su “SAD i drugi proizvođači pojačali”. Osim što sada američki ministar energetike govori američkim dobavljačima energije da se sakriju iza kauča i pretvaraju se da nisu kod kuće dok EU juri širom svijeta bjesomučno kucajući na vrata.

Razumljivo je da će američki predsjednik Joe Biden i demokrate voditi računa o vlastitim političkim interesima uoči novembarskih izbora na sredini mandata. Oni sigurno ne bi htjeli da rizikuju nestašicu goriva kod kuće koja bi mogla da donese pobjedu republikancima.

Za Vašington je takođe daleko od nezgodnog što se Brisel muči bez svog jeftinog ruskog gasa. Mnogo prije sukoba u Ukrajini, Washington je sankcionirao gasovod Sjeverni tok 2 koji se bližio završetku i trebao je transportirati ruski gas u Evropu preko Njemačke. Argument Washingtona za trovanje zabrinutosti bio je da je loše za Evropu što je toliko zavisna od Rusije u pogledu svoje energije. Dakle, pod krinkom zaštite Evrope od nje same, Vašington je dao sve od sebe da uguši projekat. Krajnji rezultat je, naravno, manje ekonomski održiva Evropa, uz globalnu konkurentsku prednost Washingtona.

Ruski gas koji teče gasovodom Sjeverni tok 1 je ono što je Njemačku pretvorilo u ekonomsko srce Evropske unije – i, uz to, omogućilo EU da se globalno takmiči sa Vašingtonom. Oslanjanje na nju nikada do sada nije predstavljalo problem za EU. I to je sada samo pitanje jer se EU jednostrano isključila iz vlastitog snabdijevanja, i sada pokušava da ga zavrti krivnjom ruskog predsjednika Vladimira Putina.

Okrivljavanje Putina i uvjeravanje Evropljana da je za sve kriva Rusija je jedina šansa koju evropski zvaničnici imaju da preusmjere bijes javnosti sa sebe usred rekordno visokih računa za energiju, nestašica, nestanka struje, racioniranja, manjka proizvodnje i deindustrijalizacije. Neuspjeh da se uspješno ukloni ova otkucavajuća tempirana bomba ljutnje može značiti građanske nemire kod kuće.

Nije da zemlje članice EU nisu imale mogućnosti. Mađarska dokazuje da je potpuno moguće odbaciti antiruske energetske sankcije kada se smatra da to nije u najboljem interesu vlastitog naroda i industrije. Ne samo da je Mađarska osigurala nove energetske sporazume s Rusijom od početka sukoba, već je također dala zeleno svjetlo za izgradnju novih nuklearnih reaktora koje će izgraditi Rusija.

Mađarska je pokazala hrabrost da se spasi, dok ostatak EU nameće veću kontrolu nad potrošnjom energije svojih građana, govoreći im da se spremaju za štednju. Kao što je veći dio svijeta već naučio, kada Amerika obećava bolju budućnost nakon što je uništila ono što je ranije postojalo, Evropa je na ivici da u svemu tome bude veliki gubitnik. Washington uvijek vodi računa o svojim interesima, prije svega, što potvrđuje i pismo Granholmove. EU bi trebala razmotriti da učini isto prije nego što bude prekasno.

Autor: Rachel Marsden